EIN FESTE BURG IST UNSER GOTT – LUTHER AND THE MUSIC OF THE REFORMATION (Ricercar/Outhere music, 2CD’s). Vox Luminis (dir. Lionel Meunier) en Bart Jacobs (orgel), € 33,00
De Lutherse kerkmuziek is gewoon blijven meegroeien met de breed-Europese muziekontwikkeling, die in de rooms-katholieke landen in de tijd van de contra-reformatie een grote bloei kende. Vanuit de Duitse en Scandinavische landen stuurden de vorsten hun meest begaafde zangers (componisten in spe) naar Venetië (bijv. Heinrich Schütz om in de leer te gaan bij Giovanni Gabrieli en later meer collegiaal bij Claudio Monteverdi). Komt nog bij dat de volkstaal door deze componisten ook gebruikt wordt voor geestelijke muziek en er een repertoire aan koraalmelodieën is bijgekomen. Wat een muziekfeest moet de kerkgang toen zijn geweest, zeker op kerkelijke hoogdagen. Op de dubbel-CD van Vox Luminis is dit goed te horen.
De beide CD’s zijn opgebouwd volgens een eigen concept. De eerste CD volgt het kerkelijk jaar (Van Advent tot Trinitatis, met als toegift ‘Ein feste Burg’ (De Fantasie van Michael Praetorius op het grote Thomas-orgel in Ciboure, met verve vertolkt door Bart Jacobs, die ook nog enkele andere koraalbewerkingen uit de 16de en 17de eeuw voor zijn rekening neemt). De tweede CD laat elementen uit de liturgie horen. Een Deutsche Messe van Christoph Bernhard, Luthers catechetische koralen rond de sacramenten, de Deutsche Passion van Joachim a Burck (naar Johannes, compleet). De uitvoering is een verademing temidden van veel massieve, zich moeizaam voortslepende, of houterige uitvoeringen die de markt overspoelen. Hier ademt alles, de muziek leeft, de stemmen (koren) reageren op elkaar. En het Thomas-orgel in Gédine dat de instrumentale begeleiding verzorgt is niet een klein kistorgeltje, maar neemt met glans de rol op zich van de instrumentisten. De CD heeft diverse verrassingen in petto. Zo is er een feestelijke kerstmotet van Andreas Hammerschmidt (Freude, Freude, grosse Freude) een indrukwekkende vocale bewerking van Christ lag in Todesbanden van Samuel Scheidt, die duidelijk veel meer is dan alleen maar een componist van orgelstukken. Overweldigend is de 12 stemmigen (3-korige) zetting van de Pinkstersequens Veni Sancte Spiritus van Thomas Selle. Ook Schein, Schütz, en Praetorius zijn aanwezig op de beide CD’s. Het zwaartepunt ligt in de 17de eeuw. Dat is op zich jammer, omdat Luther zelf muzikaal volop in de ‘Vlaamse polyfonie’ vertoefde. Josquin Desprez was niet voor niets zijn favoriet. Meer werk van Johann Walter en zijn directe navolgers had niet misstaan. Nu moeten we het stellen met één stuk van Walter en één van Balthasar Resinarius als het gaat om echt ‘Luthernahe’ composities. Dit neemt niet weg, dat deze dubbel-CD zonder meer een aanrader is.
Hier een korte film van de opname met twee fragmenten van deze CD (muziek van Selle & Othmayer):
De begeleidende tekst is van Jérôme Lejeune (musicoloog, en professor aan het Luikse Conservatorium). De toelichting op de individuele stukken is beknopt maar instructief. De dubbel CD is uitgegeven als een rijk geïllustreerd hard-cover boek van 104 pagina’s (Engels-Frans-Duits), waarbij de beide CD’s zich bevinden in de voor- en achterkaft.