Wat zei Luther echt in Worms?

Hier sta ik, ik kan niet anders… ?

Enkel in het verslag van de gebeurtenissen op de Rijksdag te Worms dat in Wittenberg zelf werd gedrukt, komt de beroemde zin ‘Hier sta ik, ik kan niet anders’ voor (maar syntactisch omgedraaid). Hieronder de titelpagina en de pagina met de bewuste zin … Alle andere drukken/versies, ’t zij in het Latijn, ’t zij in het Duits hebben enkel de uitroep: ‘Gott helf mir’. Middels de Luther-parafernalia kunt u in elk geval in Luthers voetsporen treden:

De ingekorte tekst van Luther’s toespraak leest u hier

handlung_wittenberg_hierstehich — Editie uit Wittenberg met de zin ‘Ich kan nicht anders, hier stehe ich’… Volgens de bibliografen is de verantwoordelijke uitgever (opsteller, vertaler, compilator?) Georg Burckhard uit Spalt (Spalatinus), de ‘rechterhand’ van de keurvorst van Sachsen. De hoofdtekst zou kunnen teruggaan op een geschreven nota van Luther zelf

handlung_wittenberg_titel — titel pagina van de editie uit Wittenberg

TITEL: “die gantz Handlung szo mit dem hochgelehrten D. Martin Luther taglichen… ergangen ist, auffs kurzest begriffen” = Verslag van wat dr. Martin Luther op de Rijksdag te Worms allemaal heeft meegemaakt, per dag kort beschreven…)